Nauka czytania - metoda Domanów

    

źródło: www.glenndoman.pl

 Chciałabym zaproponować krótką serię wpisów zaznajamiających czytelników z wybranymi sposobami nauki czytania ich dzieci. Dzisiejszy został poświęcony metodzie opracowanej przez Glenna Domana we współpracy z małżonką. Sposób nauki nazwany od ich nazwiska wpisuje się w zbiór metod globalnych, czyli takich, które pozwalają przyswoić od razu cały wyraz (struktura graficzna  + brzmienie) bez zaznajamiania ze składowymi, takimi jak głoska czy sylaba.



     Ten sposób nauki czytania poleca się dzieciom zdecydowanie poniżej piątego roku życia, gdyż to wtedy obserwuje się największą potrzebę uczenia się i umiejętność przyswajania ogromnej ilości informacji w krótkim czasie. Proces uczenia czytania najlepiej jednak rozpocząć od 11-13 miesiąca życia - im szybciej, tym lepiej.

Ze  względu na tę metodę przyjętą w nauczania dziecka istotnymi elementami są:
 - postawa prowadzącego zajęcia- najczęściej mamy lub taty  (podejście do nauki jako świetnej zabawy)
 - dobry humor rodzica i dziecka;
 - zakończenie nauki jeszcze zanim dziecko poprosi, by skończyć;
 - materiał prezentować bardzo szybko;
 - pamiętanie o systematyczności;
 - materiały wykonane są na kartonie w białym kolorze, o wymiarach 10 x 60cm.

Na wspomnianym kartonie należy umieścić 8-centymetrowe litery drukowane, przypominające czcionkę drukarską. Wyrazy powinny być wyraźne, umieszczone na środku karty. Według podręcznika opracowanego przez Domana ("Jak nauczyć małe dziecko czytać?")  proponowany na początek jest kolor czerwony czcionki, ponieważ jest to kolor skupiający wzrok lepiej, niż czerń, a nadal będący w kontraście z bielą.  Dopiero na kolejnych etapach nauki zaleca się przejście do czarnych liter o mniejszych rozmiarach.
Na odwrocie należy umieścić ten sam wyraz w znacznym pomniejszeniu, aby "nauczyciel" sam nie musiał zerkać na front przy odczytywaniu dziecku słów.

Materiał oczywiście powinien zostać przygotowany odpowiednio wcześniej.

Etapy nauki czytania w metodzie Domanów:
I - pojedyncze słowa
II- Wyrażenia dwuwyrazowe
III- Proste zdania
IV- Rozbudowane zdania
V- Książeczki

ETAP I: Zestaw powinien obejmować 15 słów najbardziej znanych i lubianych przez dziecko. Wprowadzanie wyrazów powinno mieć miejsce tylko wtedy, gdy dziecko jest wypoczęte i ma dobry nastrój.
Nie bez znaczenia jest miejsce, w którym odbywa się nauka- zaleca się pomieszczenia w stonowanych kolorach, bez przedmiotów rozpraszających dziecko.

Ten etap nauki polega na kolejnym podnoszeniu kart z wyrazami i szybkim ich odczytywaniu- jest to metoda globalna, gdzie dziecko uczy się struktury wyrazu widząc od razu całość i słysząc go (przeznaczamy około 1s na kartę, by dziecko się nie znudziło). Wykorzystane słowa powinny dotyczyć rodziny, otoczenia, części ciała. Zaczynamy od rzeczowników, jednak bezwzględnie unikamy prezentacji dwóch po sobie, które zaczynają się na tę samą literę. W ciągu pierwszego dnia zaleca się trzy powtórzenia z około pół godzinnymi przerwami, następnego dnia 3 słowa z dnia pierwszego powtarzać wraz z nowymi pięcioma w ten sam sposób: zwiększa się ilość sesji na dzień: w myśl tej samej zasady trzeci dzień będzie oznaczał dziewięć powtórzeń.
Po każdej seji należy pochwalić dziecko!

    Po pięciu dniach twórcy metody zalecają wycofać wyrazy ze starych zestawów i zastąpić je nowymi. Nauczone w poprzednich dniach słowa będą wykorzystane na późniejszych etapach nauki czytania w zdaniach i książeczkach.

W metodzie Domanów etap I kończy się nauką 25 wyrazów dziennie podzielonych na 5 zestawów.

ETAP II: wprowadzane są wyrażenia dwuwyrazowe. Poznane wcześniej wyrazy zostają połączone z przymiotnikami i prostymi czasownikami w czasie teraźniejszym (biała lodówka, mama biega, tata gotuje).

ETAP III: etap zdań prostych (trzy wyrazy). Powinny być one układane z wcześniej poznanych przez dziecko słów. Można pobawić się z dzieckiem w rozsypankę, gdzie po jednej stronie znajdują się rzeczowniki, a po drugiej przymiotniki. Obie rozsypanki są rozdzielone słowem "jest" i to dziecko decyduje o słowach, które znajdą się w ułożonym zdaniu. Gdy wybierze kartoniki i zostaną one ułożone, dziecko powinno usłyszeć powstałe w ten sposób zdanie.

W przypadku całych zdań umieszczonych na kartonikach o podanych wcześniej wymiarach wielkość liter powinna być zmniejszone z 8cm do 5cm.
Powinny być odczytywane trzy razy dziennie przez pięć dni, każdego dnia zamieniając dwa zdania na nowe.

ETAP IV: wprowadzamy rozbudowane zdania. W przygotowaniu zdań należy pamiętać, aby łączyć ze sobą w ciekawych kombinacjach rzeczowniki, przymiotniki i czasowniki, jednak te ostatnie nadal tylko w czasie teraźniejszym. Najpierw wykorzystywne są tak, jak na poprzednich etapach nauki, czyli za pomocą szybkiej prezentacji. Czas ekspozycji zostaje jednak minimalnie wydłużony, gdy w zdaniu zaczynają się pojawiać przyimki.

Czcionka może zostać pomniejszona, jednak wyrazy powinny być oddzielone w wyraźny sposób. Kolor czerwony może zostać zastąpiony kolorem czarnym. Czcionka drukarska pozostaje niezmieniona.

Na tym etapie również można wykorzystywać rozsypanki wyrazowe, z któych dziecko może ułożyć wyraz. Rodzic może zaaranżować zabawę na wiele sposobów pamiętając o zasadzie, że to nauka jest zabawą, kiedy zabawa jest nauką!

Ostatni jest ETAP V, czyli użycie podczas nauki książeczek. Warunkiem przydatności wybranej książki jest:
a) słownictwo (od 50 do 100 słów)
b) jedno zdanie na jednej stronie
c) literki nie mniejsze niż 2cm
d) tekst poprzedza ilustrację, najlepiej by znajdowała ona się na oddzielnej stronie
e) temtyka książeczki jest dla dziecka interesująca
f) tekst jest wyraźny

Czytanie książeczki nalezy powtarzać dwa lub trzy razy dziennie, stopniowo wprowadzając pojedyncze, nowe słowa znajdujące się w tekście.

                                                                        *** 

     Zakres przydatności metody Domanów obejmuje bardzo małe dzieci, jednak uczenie tych, które nie posiadają jeszcze umiejętności skupienia wzroku będzie bezowocne. Polecana jest dla dzieci z dobrą pamięcią wzrokową, które potrafią różnicować globalne kształty. Dziecko, które ma być nauczane według tej metody nie musi już umieć mówić, co jest zaletą.

Przeciwnicy metody zarzucają, że Domanów nie można używać w językach fleksyjnych (język polski do takich należy), oraz że nie uwzględnia przejścia od języka fonetycznego do czytania (tylko łączy strukturę graficzną z dźwiękiem, co dla niektórych wcale nie oznacza czytania).
Mimo tych zarzutów istnieje spore grono zwolenników metody i znajduje się niemała ilość ośrodków i przedszkoli preferujących właśnie metodę Domanów.

     Poniżej zamieszczam film ze Szkoły Talentów, na którym znaleźć można pomoce wykorzystywane w przedszkolach i opis metody według praktyków, posługujących się nią na co dzień w pracy z dziećmi. Zachęcam do obejrzenia.